Podstawy prawne

Zasady prowadzenia edukacji buddyjskiej w Polsce

waga

Ogólne zasady prowadzenia lekcji religii w polskim systemie szkolnictwa publicznego reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z r. 1992, uaktualnione w r. 2020, w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

W przypadku nauczania buddyzmu, "władzą zwierzchnią pozostałych kościołów i innych związków wyznaniowych" – wspomnianą w rozporządzeniu – jest Polska Unia Buddyjska. Zaś organem odpowiedzialnym za podstawę programową i szkolenia edukatorów jest Rada Edukacji Buddyjskiej.

Najważniejsze ustalenia dotyczą zasad organizacji lekcji religii w szkołach podstawowych i średnich, obowiązków szkół, kwalifikacji zawodowych nauczycieli.

Rozporządzenie ministra edukacji i nauki z 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Ten dokument bardziej szczegółowo określa (§8), że kwalifikacje do nauczania religii posiada osoba, która spełnia wymagania kwalifikacyjne określone w porozumieniach zawartych między ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania a Konferencją Episkopatu Polski, a także władzami innych kościołów i związków wyznaniowych. W przypadku nauczania buddyzmu stroną odpowiednią do zawarcia umowy z ministrem oświaty jest Polska Unia Buddyjska, która zawarła takie porozumienie w roku 2024 (patrz poniżej).

Dodatkowo to rozporządzenie określa, czym jest przygotowanie pedagogiczne wymagane do nauczania w polskim systemie szkolnictwa. Jeżeli kierunek studiów, jakie ukończył nauczyciel buddyzmu, nie zawiera przygotowania pedagogicznego, może on/ona przejść dodatkowy kurs kwalifikacyjny przygotowania pedagogicznego, organizowany przez placówkę doskonalenia nauczycieli. 270 godzin teorii oraz 150 godzin praktycznych pozwalają na uzyskanie pełnoprawnego przygotowania pedagogicznego. Kursy przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej i ponadpodstawowej są prowadzone również online (przykład 1) (przykład 2).

Porozumienie pomiędzy Polską Unią Buddyjską oraz Ministrem Edukacji Narodowej w sprawie kwalifikacji zawodowych wymaganych od nauczycieli i nauczycielek buddyzmu w ramach Programu Powszechnej Edukacji Buddyjskiej (PPEB) Polskiej Unii Buddyjskiej.

Minimalne wymagane wykształcenie nauczycieli buddyzmu różni się w zależności od poziomu szkoły. W przedszkolach, szkołach podstawowych i zasadniczych szkołach zawodowych wymagane jest ukończenie studiów pierwszego stopnia (licencjat), w szkołach ponadpodstawowych ukończenie studiów magisterkich, a w szkołach specjalnych studiów o profilu pedagogiki specjalnej.

W każdym przypadku kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela buddyzmu obejmują przygotowanie pedagogiczne (patrz powyżej) i świadectwo ukończenia szkolenia dla edukatorów buddyzmu aprobowanego przez Radę Edukacji Buddyjskiej. Skierowanie nauczyciela, nauczycielki buddyzmu do danej szkoły, wydane przez Polską Unię Buddyjską, zaświadcza o posiadaniu przygotowania merytorycznego, o którym mowa w porozumieniu.

Podstawy programowe nauczania buddyzmu w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, przygotowane przez Radę Edukacji Buddyjskiej i przedstawione do wiadomości Ministerstwa Edukacji Narodowej zakreślają cele, obszar i metody nauczania. Obejmują one wiedzę historyczną, teoretyczną jak i praktyczną, które ujęto w przypadku szkół podstawowych w działy Historia życia Buddhy, Mądrość i współczucie Buddhy, Iść ścieżką Buddhy, Buddyzm wśród Społeczeństwa oraz Medytacja, zaś w przypadku szkół ponadpodstawowych w działy Buddha, Dharma, Sangha i Medytacja.